ΕΦΗΒΕΙΑ

Η εφηβεία αποτελεί ένα από τα στάδια της μακροχρόνιας και διαρκούς διαδικασίας της σωματικής αύξησης και ανάπτυξης του ανθρώπου, που αρχίζει από την εμβρυική ζωή και συνεχίζεται μέχρι το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας του. Μετά από την παιδική ηλικία και με την έναρξη της παραγωγής και έκκρισης των ορμονών του φύλου εμφανίζονται τα πιο ορατά σημάδια της εφηβείας που είναι κυρίως η σημαντική αύξηση του ύψους του σώματος και η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου (έξω γεννητικά όργανα άρρενος, μαστοί θήλεος, εφήβαιο) . Εξίσου σημαντικές αλλαγές στο σώμα κατά την εφηβεία αποτελούν η διαφοροποίηση στην κατασκευή και σύσταση του σώματος, η επίτευξη της γονιμότητας και πολλές αλλαγές στα διάφορα συστήματα του οργανισμού (π.χ. ενδοκρινικό, καρδιαγγειακό, μυο-σκελετικό κ.α.). Να σημειωθεί ότι οι έφηβοι εκτός από την βιολογική ωρίμανση που εμφανίζουν, δείχνουν επιπλέον γνωστική αλλά και ψυχο-κοινωνική ωρίμανση.

Πολύ συζήτηση γίνεται για την ηλικιακή έναρξη της εφηβείας. Αυτό συμβαίνει γιατί είναι πολλοί οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την έναρξη της εφηβείας (γενετικοί, κοινωνικοί, διατροφικοί, φυλετικοί κ.α.). Φαίνεται ότι στις δυτικές κοινωνίες η έναρξη της εφηβείας σηματοδοτείται σε νεαρότερες ηλικίες τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό για πολλούς αποδίδεται στην βελτίωση του επιπέδου υγείας μέσω της βελτίωσης των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών και της διατροφής. Όμως επίσης πολύ συζήτηση γίνεται πρόσφατα για την επίδραση και συμμετοχή επιβλαβών ουσιών στο περιβάλλον που έχουν ορμονικό ρόλο στο σώμα μας (endocrine disruptors, ενδοκρινικοί διασπαστές).

Τα πρώτα σημάδια έναρξης της εφηβείας είναι για τα κορίτσια η επιτάχυνση της αύξησης του σωματικού ύψους. Αυτό όμως συνήθως δεν γίνεται αντιληπτό και γι αυτό τον λόγο από τους περισσότερους ενδοκρινολόγους η ανάπτυξη των μαστών αποτελεί το πρώτο ορατό σημάδι έναρξης της εφηβείας. Η έναρξη της εμμήνου ρύσεως γίνεται αργότερα από το μέσο και μετά της εφηβείας και δεν σημαίνει το τέλος της αύξησης του ύψους στα κορίτσια (από την έναρξη της περιόδου και μετά, τα κορίτσια αυξάνουν κατά μέσο όρο το ύψος τους κατά 7-9 εκατοστά).

Στα αγόρια, το πρώτο σημάδι είναι η αύξηση του μεγέθους των όρχεων και συγκεκριμένα σε διάμετρο πάνω από τα 2,5 εκατοστά. Η ομαλή πρόοδος της εφηβείας σε κλινικό επίπεδο κρίνεται από την ανάπτυξη αυτών των χαρακτηριστικών και επιπλέον από εκείνη του εφηβαίου και του πέους (στα αγόρια) στα διάφορα στάδια (κατάν Marsall και Tanner). Η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου ολοκληρώνεται σε 1,5 έως 6 χρόνια για τα κορίτσια και από 2 έως 4,5 χρόνια για τα αγόρια.

Η ηλικία έναρξης της εφηβείας για τα κορίτσια στην Ελλάδα είναι περίπου στην ηλικία των 10 ετών και στα αγόρια κοντά στην ηλικία των 12 ετών, όπως περίπου και στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες. Η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου σε ηλικία μικρότερη των 8 ετών για τα κορίτσια και 9 ετών για τα αγόρια, είναι συμβατή με εμφάνιση πρώιμης ήβης. Αντίθετα, η έλλειψη ή η ατελής ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου μέχρι την ηλικία των 12 για τα κορίτσια (ανάπτυξη των μαστών) και 14 ετών για τα αγόρια (ανάπτυξη των όρχεων), είναι συμβατή με καθυστέρηση της ήβης. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρώιμης ή καθυστέρησης της ήβης είναι επιθυμητή η γνώμη του ενδοκρινολόγου, ο οποίος είναι σε θέση να διαγνώσει κλινικά εάν πράγματι υπάρχει πρόβλημα, αν απαιτούνται περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις, ποιά είναι η αιτία του προβλήματος και αν τελικά απαιτείται θεραπευτική αγωγή.

Από την μεριά τους οι ίδιοι οι γονείς είναι σε θέση εγκαίρως να αντιληφθούν ότι τα πράγματα δεν εξελίσσονται απολύτως φυσιολογικά στην εμφάνιση της εφηβείας του παιδιού τους. Η γνώση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου, π.χ για κορίτσια, οι μαστοί και το εφήβαιο αλλά και η εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως είναι σημαντικοί σταθμοί σε αυτή την διαδικασία αρκεί όμως να είναι γνωστό και το φυσιολογικό χρονολογικό εύρος της εμφανίσεώς τους. Αντιστοίχως, για τα αγόρια το εφήβαιο, το μέγεθος των όρχεων και του πέους είναι τα χαρακτηριστικά που εξελίσσονται.

Όμως για τους γονείς το πιο φανερό σημάδι είναι η εξέλιξη του ύψους του παιδιού, η οποία όταν φανερά υπολείπεται πιθανόν να σημαίνει και πρόβλημα στην εμφάνιση της ήβης. Για παράδειγμα, όταν η ετήσια αύξηση του ύψους από την ηλικία των 4 ετών και μέχρι την εφηβεία, κατά μέσο όρο είναι μικρότερη των 4,5 εκατοστών μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα ανάπτυξης. Επίσης η έλλειψη των κυμάτων ανάπτυξης ή η αλλαγή καναλιού στις καμπύλες ανάπτυξης που ο παιδίατρος διαπιστώνει είναι αιτίες ενεργοποίησης των γονέων.

Στυλιανός Ι. Γρηγοράκης

Eνδοκρινολόγος

Διδάκτωρ Παν. Αθηνών

Buckwheat and Oat Pancakes

(makes about 16 pancakes)

1 ½ c oat flakes

¾ c whole-wheat flour

1 c buckwheat flour

1 ¼ TBSP baking powder

1/8 tsp salt

3 eggs (free range are best)

2 1/2c coconut water

2 TBSP sunflower oil

1tsp vanilla powder

1 ½ TBSP honey

1. Soak the oats in the coconut water overnight.

2. Blend the eggs, oil, honey and vanilla with a hand blender or food processer.

3. In a large mixing bowl, mix the flours, baking powder, salt.

4. Add the oat / coconut water mixture and the egg mixture to the flour mixture.

5. Whisk it all together (for a smoother batter I blend it all together with a hand blender)

Cooking pancakes is a skill that I have learned growing up in Canada where they would hold huge community pancake breakfasts. The trick is to heat up the pan well, but then to keep the heat around medium so that they don’t cook too fast or too slow J

1. Brush your frying pan with oil and heat it up so that if you put a drop of water in it, it will sizzle right away. Then bring the heat down to medium, and start cooking right away. (The first batch is usually not as good as the rest, so don’t be discouraged if you don’t get this right away)

2. Spoon ¼ c of pancake mix into the pan for each pancake. Most frying pans can make 2-3 pancakes at once, if you spoon them in strategically.

3. Allow the pancake to cook well on one side before you attempt to flip them. You should see bubbles form on the surface and start to break AND the edge should not be runny when it is time to flip them over.

4. The second side cooks much faster, so when both sides have a golden brown color… you are ready for the maple syrup! (or honey or jam or almond butter, or enjoy them plain)

Τηγανίτες από φαγόπυρο και βρώμη

Κάθε Σάββατο ξυπνώ νωρίς για να κάνω τηγανίτες από φαγόπυρο με σιρόπι σφενδάμου (πολύ Καναδέζικο).

Τηγανίτες από φαγόπυρο και βρώμη

(περίπου 16 κρέπες)

1 ½ κούπα νιφάδες βρώμης

¾ φλιτζ. αλεύρι ολικής άλεσης

1 φλιτζ. αλεύρι φαγόπυρο

1 ¼ κ.σ μπέικινγκ πάουντερ

1/8 κ.γ αλάτι

3 αυγά (ελευθέρας βοσκής είναι καλύτερα)

2 1/2 φλιτζ. νερό καρύδας

2 κ.γ ηλιέλαιο

1 κ.γ βανίλια σκόνη

1 ½ κ.σ μέλι

1. Μουσκεύετε την βρώμη στο νερό καρύδας κατά την διάρκεια της νύχτας.

2. Αναμειγνύετε τα αυγά, το λάδι, το μέλι και την βανίλια στο μπλέντερ ή με ένα χειροκίνητο αναδευτήρα.

3. Σε ένα μεγάλο μπολ, αναμειγνύετε το αλεύρι, το μπέικινγκ πάουντερ, και το αλάτι.

4. Προσθέστε το μείγμα βρώμης / νερό καρύδας και το μείγμα αυγών στο μίγμα με το αλεύρι.

5. Ανακατεύετε όλα μαζί (για μια πιο ομαλή ζύμη τα αναμειγνύω όλα μαζί με έναν αναδευτήρα)

Το μαγείρεμα της τηγανίτας είναι μια δεξιότητα που έμαθα μεγαλώνοντας στον Καναδά, όπου έχουν μεγάλη παράδοση σ΄αυτό το πρωινό. Το κόλπο είναι να θερμαίνετε καλά το τηγάνι και στη συνέχεια να διατηρείτε τη θερμότητα σε μέση θερμοκρασία ώστε να μη ψηθεί ούτε πολύ αργά ούτε πολύ γρήγορα J

1. Αλείφετε το τηγάνι με λάδι και το θερμαίνετε, έτσι ώστε εάν στάξετε μια σταγόνα νερό σε αυτό, θα ‘τσιτσιρίσει’ αμέσως. Στη συνέχεια ρυθμίζετε μία μεσαία θερμοκρασία και ξεκινάτε το μαγείρεμα αμέσως. (Η πρώτη παρτίδα συνήθως δεν είναι τόσο καλή, όσο οι υπόλοιπες, οπότε μην αποθαρρύνεστε αν δε δείτε το επιθυμητό αποτέλεσμα)

2. Ρίξτε με το κουτάλι το ¼ φλιτζ. του μίγματος στο τηγάνι που είναι για κάθε τηγανίτα στο τηγάνι. Τα περισσότερα τηγάνια μπορούν να κάνουν 2-3 τηγανίτες ταυτόχρονα, αν τις τοποθετήσετε σωστά.

3. Αφήνετε τις τηγανίτες να ψηθούν καλά από τη μία πλευρά, πριν επιχειρήσετε να τις γυρίσετε. Θα πρέπει να δείτε φυσαλίδες στην επιφάνεια που σπάνε και η άκρη της τηγανίτας δεν πρέπει να είναι υδαρής την ώρα που είναι την γυρίσετε.

4. Η δεύτερη πλευρά μαγειρεύεται πολύ γρηγορότερα, έτσι όταν και οι δύο πλευρές έχουν ένα χρυσό, καφέ χρώμα… είστε έτοιμοι για το σιρόπι σφενδάμου! (ή μέλι ή μαρμελάδα ή βούτυρο από αμύγδαλο ή απολαύστε τις απλές).

Πρωινό Smoothie

Ο στόχος σχετικά με το smoothie ΔΕΝ είναι να γίνει ένας παχύς χυμός γεμάτος ζάχαρη.

Αυτό το smoothie έχει πρωτεΐνες (από τα αμύγδαλα και την σκόνη πρωτεΐνης), ένα φρούτο και ορισμένα υγιεινά λίπη. Σε αντίθεση με τα smoothie που είναι γεμάτα από φρούτα και ζάχαρη, το συγκεκριμένο είναι χορταστικό και θα σας δώσει ενέργεια το πρωί. Επίσης μπορείτε να το πιείτε το απόγευμα όταν χρειάζεστε ένα σνακ και έχετε χάσει την ενέργειά σας. Αυτή η συνταγή μπορεί να μετατραπεί και να προσαρμοστεί ανάλογα με την εποχή, αλλάζοντας τα φρούτα ή αναμειγνύοντας περισσότερα από ένα φρούτο, αλλά προσπαθήστε να διατηρείτε την αναλογία σε ένα φρούτο ή 2 μισά διαφορετικά φρούτα.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα φρούτο από τα ακόλουθα ή δύο μισά που είναι επίσης μια νόστιμη επιλογή:

1 μήλο, 1 αχλάδι, 2 βερίκοκα, 1 ροδάκινο 1 φλιτζ.μούρα, ½ μπανάνα, 1 κούπα πεπόνι κ.λπ. Εάν καταναλώνετε γαλακτοκομικά προϊόντα, μπορείτε να τα υποκαταστήσετε με το 1/3 φλιτζ. κατσικίσιου ή πρόβειου γιαουρτιού ή με 1/3 φλιτζ. γάλα σόγιας ή αμυγδάλου. Οι εμποτισμένοι σε νερό ξηροί καρποί είναι μια καλή πηγή υγιεινού λίπους και πρωτεϊνών, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αμύγδαλα, καρύδια ή κάσιους. Εάν αποφεύγετε τους ξηρούς καρπούς, θα πρέπει να προσθέσετε κάποια υγιεινά λίπη που θα σας χορτάσουν και θα τροφοδοτήσουν τον οργανισμό και τον εγκέφαλο σας με ενέργεια. Δοκιμάστε 1 κ.γ βούτυρο καρύδας.

Πρωινό Smoothie (για ένα άτομο)

1 κ.σ. πρωτεΐνη ρυζιού σε σκόνη

1/3 φλιτζ. γάλα αμύγδαλου ή σόγιας

2/3 φλιτζ. νερό καρύδας

1/2 παγωμένη μπανάνα

2 κ.γ βούτυρο αμυγδάλου (ή 2 κ.σ ωμά αμύγδαλα εμποτισμένα σε νερό όλη τη νύχτα)

1 1/2 κ.γ λιναρόσπορο

1 1/2 φύτρο σιταριού (μια χούφτα χόρτα ή βλαστούς γι’ αυτούς που είναι φανατικοί θιασώτες της υγιεινής διατροφής)

Breakfast Smoothie (Dairy Free)

The point of a smoothie is NOT to make a thick, glorified juice full of sugar. This smoothie has protein (from the almonds and protein powder), a fruit, and some health fat. Unlike a smoothie full of fruits and sugar, it will keep you satisfied and energized right through your busy morning. You can also try this in the afternoon when many of us need a snack and have a slump of energy.

This recipe can be changed and adapted to suit the season by changing the fruit or mixing more than one fruit, but try to keep the fruit to one serving or a half serving of 2 different fruits.

A single serving of fruit is one of the following, but using two halves is also a delicious choice: 1 apple, 1 pear, 2 apricots, 1 peach, 1 c berries, 1/2 banana, 1c melon etc.

If you eat dairy, you can substitute 1/3 c almond or soy milk for 1/3 c goat or sheep yogurt.

Soaked nuts are a great source of healthy fat and protein and you can use almonds, walnuts, or cashews. If you are avoiding nuts, you should add some healthy fat to keep you full and to nourish your body and brain. Try adding 1 tsp of coconut butter or flax seed oil.

Breakfast Smoothie (for 1 person)

1TBSP rice protein powder
1/3 c almond or soy milk
2/3 c coconut water
1/2 frozen banana
2 tsp almond butter (or 2 TBSP raw almonds soaked overnight)
1 1/2 tsp whole flax seed
1 1/2 wheat germ
(a handful of greens or sprouts, for the hard core health gurus among you)

Why diets don't work:

· Diets don’t work because each person is unique, with different needs based on gender, age, and lifestyle; how could one diet be right for everyone?

· Diets don’t work because they are extreme solutions. As in physics, if a pendulum swings to one extreme, it has to swing equally to the other. A diet might work for a short amount of time, but research shows that almost all diets result in a 10-pound gain once off the diet.

· Diets don’t work because they are too restrictive. People who fail on diet plans are not flawed or weak. Diets by nature require discipline and restriction at levels that are unsustainable by a healthy human body.

· Most people are disconnected from why they gain weight and see diet as the only culprit. For example, ignoring or discounting emotions is often the first thing to cause weight imbalances.

My story - my vision...

Γιατί οι δίαιτες δεν αποδίδουν:

o Γιατί κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, με διαφορετικές ανάγκες βασισμένες στο φύλο, την ηλικία και τον τρόπο ζωής. Πως είναι δυνατόν μια δίαιτα να εξυπηρετεί τις ανάγκες όλων?

o Γιατί είναι ακραίες λύσεις. Είναι κάτι αντίστοιχο με την επιστήμη της φυσικής, όπου όταν ένα εκκρεμές διαγράφει πορεία προς το ένα άκρο, θα πρέπει αναγκαστικά να κάνει την ίδια πορεία και προς το άλλο. Μια δίαιτα μπορεί να αποδώσει για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι μόλις διακοπεί επανέρχονται 4-5 κιλά.

o Γιατί είναι πολύ περιοριστικές. Οι άνθρωποι που αποτυγχάνουν να τηρήσουν τα οποιαδήποτε διαιτητικά προγράμματα δεν είναι ανίκανοι ή αδύναμοι. Οι δίαιτες εξ ορισμού απαιτούν αφοσίωση και περιορισμούς σε επίπεδα μη παραδεκτά για ένα υγιές ανθρώπινο σώμα.

o Γιατί οι άνθρωποι αποπροσανατολίζονται από τις αιτίες που τους οδήγησαν να πάρουν περιττά κιλά και βλέπουν την όποια δίαιτα σαν την μόνη υπεύθυνη. Για παράδειγμα, η αδιαφορία και η έλλειψη αξιολόγησης του συναισθήματος είναι το πρώτο πράγμα που μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στο σωματικό βάρος.

Η ιστορία μου και το όραμα...